پس از نود سال غیاب، سنت باستان خلافت نعره زنان در اولین روز ماه رمضان سال ١٤٣٥ هجری، برابر با ٢٩ جون سال ٢٠١٤ به وجود بازگشت. این تجدید حیات شگفت آور نمادین نقطه اوج خروش اسلامی که چهل سال پیش آغاز شده است. قیاس غربی ممکن است ترمیم امپراتوری هاپسبورگ که مشروعیتش را به روم باستان ترسیم میکند را اعلام کند.
این حرکت گستاخ از کجا می آید؟ آیا خلافت میتواند دوام بیاورد؟ چه تاثیری خواهد داشت؟
اولا، مرور سریع خلافت )از کلمه عربی خلیفه، به معنای "تسلسل"(: با توجه به تاریخ متعارف اسلام سرچشمه آن در سال ٦٣٢ میلادی، پس از مرگ پیامبر اسلام محمد بود که پس از آن خود به خود توسعه یافت، و نیاز جامعه نوپای مسلمان را برای یک رهبر دنیوی برآورد. خلیفه وارث غیر نبوی محمد شد. پس از چهار خلفای اول این مقام دودمانی شد.
از همان آغاز، پیروان در مورد اینکه آیا خلیفه مسلمان قادر و پارسایی باشد، یا نزدیک نسبی محمد باشد اختلاف نظر داشتند؛ حاصل تقسیم به شاخه سنی و شیعه اسلام شد که به ترتيب باعث دو دستگی عمیقی است که هنوز هم ادامه دارد.
تا سال ٧٥٠ یک خلافت تک بر همه سرزمین های مسلمان حکومت میکرد؛ اما سپس دو فرایند ترکیب شدند که آن قدرت را کاهش دهند. اول، از راه دور استانهایی مانند اسپانیا، شروع به سوا کردن خود کردند؛ با برخی که حتی خلافت خود را ایجاد کردند. دوم، خود نهاد پوسيد و توسط سربازان برده و فاتحان قبیله ای تسخیر شد، به طوری که خاندان اصلی خلفا فقط تا حدود سال ٩٤٠ حکومت کردند. سپس سلسله های دیگر به عنوان لازمه واجد شرایط بودن قدرت سیاسی آن لقب را اقتباس کردند.
این رسم در یک فرم تضعیف شده برای یک هزاره ادامه داشت تا در اقدام چشمگیر انکار آن، بنیانگذار ترکیه مدرن کمال آتاتورک بقایای گذشته آنرا در سال ١٩٢٤ به اتمام رساند. علیرغم چند تلاش بعدی برای بازگرداندن آن، آن رسم از بین رفت؛ و این نمادی از بی نظمی در کشورهایی با اکثریت مسلمان و برای هدفی که باعث حسرت در میان اسلامگرایان شد.
بنابراین مسائل برای ٩٠ سال ادامه پیدا کرده، تا گروهی که بنام دولت اسلامی در عراق و سوریه )ایسیس یا داعش( با صدور بیانیه ای به پنج زبان )نسخه انگلیسی: این وعده خداوند است( اعلام تاسیس خلافت جدید تحت نظر "خلیفه" ابراهیم را کرد. خلیفه ابراهیم )نام مستعار دکتر ابراهیم بن عواد بن ابراهیم(، حدود ٤٠ ساله که اهل سامرای عراق است، در افغانستان و سپس عراق جنگید. او در حال حاضر خود را رهبر "مسلمانان در همه جا" میخواند و سوگند وفاداری همه را میطلبد. او ادعا می کند تمام دولت های مسلمان دیگر مشروعیتشان را از دست داده اند. علاوه بر این، مسلمانان میبایست از شر "دموکراسی، سکولاریزم، ناسيوناليسم و همچنین تمام آشغالها و ایده های دیگر غربی خلاص شوند."
 خلیفه ابراهیم در حال موعظه در مسجد موسول در اوایل جولای ٢٠١٤. |
"این وعده خداوند ست" اعلام میکند که احیای خلافت جهانی یعنی "خواب طولانی در تاریکی غفلت" به پایان رسیده است. "خورشید جهاد طلوع کرده است. مژده خوبی درخشان است. پیروزی در افق نمایان است." کفار بدلیل موجه وحشت زده اند، در حالیکه هر دو "شرق و غرب" تسلیم میشوند که مسلمانان "صاحب جهان" خواهند بود.
اینها مسلما کلمات پرطمطراقی هستند، اما هیچ شانس موفقیت ندارند. داعش از حمایت کشورهایی مثل ترکيه و قطر برخوردار است – اما برای جنگیدن در سوریه برای ایجاد هژمونی جهانی. قدرت های مجاور - کردها، ایران، عربستان سعودی، اسرائیل )و در نهایت شاید هم ترکیه*( دولت اسلامی را به دشمن تمام عیار به حساب می آورند، از جمله جنبش های اسلامی مانند القاعده. )تنها استثناها: بوکو حرام؛ غزه ایهای پراکنده؛ و یک گروه جدید پاکستانی.( خلافت در حال حاضر با سختی حکومت بر مناطقی که فتح کرد و اندازه بریتانیا هستند مواجه است؛ این مشکلات هم، وقتیکه جمعیت بدبختی کامل حکومت اسلامی را تجربه کرده اند افزایش پیدا خواهد کرد. )تصرف ظاهری سد موسول در تاریخ ٣ اوت حاکی از جنایاتهای وصف ناپذیر، از جمله محرومیت از برق و آب و یا حتی ایجاد سیلاب های فاجعه آمیز خواهد بود.(
من پیش بینی میکنم که آن حکومت اسلامی موقعی که با دشمنی هم از کشورهای مجاور و جمعیت خودشان مواجه شود، دوام نخواهد داشت.
اما آن آن پیامدهایی بجا خواهد گذاشت. علیرغم آخر و عاقبت احتمالا پربلای خلیفه ابراهیم و دارودسته شومش، آنها با موفقیت رسم مرکزی اسلام و خلافت را دوباره احیا کرده و آنرا به واقعیتی پر جوش و خروش پیوستند. اسلام گرایان در سراسر جهان لحظه وحشیانه شکوهمندشان را گرامی خواهند داشت و از آن الهام خواهند گرفت.
 بالا: دولت آل خلیفه )حکومت اسلامی(: یا دور دنیا معروف به داعش که از نام محل عربی قرون وسطایی استفاده میکند. پایین: همان نقشه به لاتین. آنجایی که نقشه ها متفاوت است )و آنها هندوستان را هم در نظر دارند(، نقشه عربی معتبرتر است. |
غیر مسلمانان، این رویداد مفاهیم پیچیده و دو لبه دارد. از جنبه منفی، اسلام گرایان خشن برای رسیدن به اهداف شومشان تشویق خواهند شد که نتیجه آن کشت و کشتار فجیعی خواهد بود. از جنبه مثبت افراطی گری وحشیانه خلافت اثر سودمندی در بیدار کردن کسانی که هنوز از وحشت برنامه اسلامی چشم پوشیده اند، خواهد داشت.
_____________________________
* بنابر تجزیه و تحلیل اورهان کمال چنگیز، آنکارا براستی به تهدید داعش به ترکیه پی برده است. )٦ آگوست ٢٠١٤(
ضمیمه ٦ آگوست ٢٠١٤: برخی از اسلام گرایان در بنگلادش عهد بیعت به خلیفه ابراهیم بسته اند.
